مسئله شفاعت در الاهیات شیعی و مسیحی

چکیده مسئله شفاعت هم در الاهیات شیعی و هم در مسیحیت، در بحث کلی تر نجات شناسی، اهمیت زیادی دارد. جوهره معنای شفاعت، این است که کسی یا چیزی واسطه بین دو نفر باشد تا توجه و نظر یک طرف را به دیگری جلب و از این طریق، خیرخواهی و محبت او را برای طرف مقابل تحصیل کند. همین معنا در این تحقیق مد نظر است که ببینیم در الاهیات شیعی و مسیحی چه کسانی، چگونه، کجا و بر چه اساسی رحمت و مغفرت الهی را برای انسان های دیگر جلب می کنند. در الاهیات شیعه، اولیاء الله اعم از انبیاء و ائمه ع و در درجه پایین تر افراد دیگری، واسطه فیض و رحمت الهی هستند که در این دنیا و در آخرت هم از طریق دعا که بر اساس وجاهت و آبرومندی در محضر خداوند است و هم از طریق مجرای فیض بودن که نتیجه قرار داده شدن ایشان توسط خداوند در این مقام است؛ رحمت و مغفرت الهی را برای انسان های واجد شرایط تحصیل می نمایند. در الاهیات مسیحی، عیسی مسیح ع که در مسیحیت راست کیشی هم خود خدا هم پسر خدا هم یک انسان و هم واسطه فیض خداست که نجات و عادل شمردگی و مصالحه را به ارمغان می آورد. مسیح واسطه فیض در این دنیا و قاضی روز قیامت است. همچنین روح القدس و حواریون واسطه هایی بین مسیح و انسان ها هستند. هدف این تحقیق، اولاً آشنایی بیشتر با الاهیات مسیحی برای دست یابی به نقاط مشترک عقیدتی در زمنیه گفتگوی ادیان و ثانیاً شناخت دقیق تر نقاط ضعف اندیشه مسیحیت در مسیح شناسی و نجات شناسی و ثالثاً تبیین صحیح اندیشه شفاعت و نجات شناسی در تفکر شیعی و دفع شبهات مطرح شده است. در این تحقیق از کتب مقدس و مباحث کلامی شیعه و مسیحیت، با استفاده از کتب، مقالات و بیانیه های اعتقادی استفاده شده است. گستره مباحث این پایان نامه، در مباحث شیعه بیشتر مباحث روایی و تا حدّی مباحث کلامی است و به مباحث فلسفی و عرفانی بحث شفاعت و واسطه فیض پرداخته نشده است. در مباحث مسیحیت علاوه بر تعالیم کتاب مقدس، به بحث های الاهیاتی اندیشمندان مسیحی از ابتدای شکل گیری مسیحیت در قرون نخستین تا قرون وسطی و دوره مدرن و پست مدرن در سه مذهب کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان و مکاتب نوظهوری مثل فمینیسم مسیحی و الاهیات رهایی بخش پرداخته شده است. البته به خاطر رویکرد تطبیقی تحقیق و همچنین جلوگیری از اطاله مباحث، از نقد و اشکال در مباحث مسیحیت پرهیز شده است.